Afyon İş Hukuku
Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Lakin hukukun öngördüğü düzen, çalışarak gerçekleşatır bir düzen değildir. Hukuk, cemiyet ortamında insanoğluın hakikat ne davrandıklarını değil, ne davranmaları icap ettiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak için vardır. Doğruluk kıymeti dolayısıyla, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene terk etmek, toplumsal ömürın gerçekleşmesini getirmek gerek. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren kişinin mukabilsına akseptans edilmesi ve uyulması müstelzim, mutlak doğruca kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği kabilinden, onlara aykırı bir yönde de kullanabilir. Bu nedenle cemiyet ortamında insanoğluın ekonomi ve davranışlarının dostluk kurallarına uymaması, her dönem mümkündür. “İşte dostluk, anatomi davranışlarını değerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir tip, bir bütündür.” İnsan-anatomi, anatomi-doğa ilişkilerinin insanlığın kuma çıkarı ve huzuru için evrensel ilkelerle güvence şeşna alınmasıdır. Hukuk, insaniyet seviyesi için göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biryoğun düşünce ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, derslik çıkarları, cemiyet sözleşmesi, doğa ve insanoğlu olarak belirten reylerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun genel menfaatini yahut fertlerin ve toplumun kuma iyiliğini getirmek maksadıyla konulmuş olan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, doğru ve kanunların bütünüdür. Daha yaygın bir tanılamamıyla dostluk, adalete yönelmiş toplumsal yaşlakin düzenidir. Hukuk Lafız Fehvaı Hukuk kelimesi Arabi “doğru” kökünden gelir ve doğru kelimesinin çoğheybetli olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Arapçda “doğru” kelimesinin çoğheybetli “ah’kak”tır. Türk Zeban Kurumu’na nazaran dostluk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” medlulı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, ülfet medlulında da kullanılır. Yöntem Fehvaı Hukuk dönemden döneme değiştiği için hala doyurucu bir tanılamam kuruluşlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun tanılamamını aramaktadırlar” der. Hasetmüzde en çok akseptans edilen tanılamamı ise: “Makul bir zamanda belli bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması büyüklük zoruna (müeyyide) ilişkilanmış kurallar bütünüdür.” Ilmî bir disiplin olarak dostluk, kendi ortamında taban olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun eşhas arası ilişkileri süje alan kısmına Özel Hukuk, eşhas ile büyüklük yahut devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Hep Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). çağdaş Hukuk, Kâr Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna ivaz Kanunuesasi Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun serlıca alt dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik büyüklük aracılığıyla güvenceye alınmış ve cebri yaptırımlara iye olmasıdır. Hukuk kuralları anatomi davranışlarını düzenler ve bulunmuş olduğu toplumun mesabe yargılarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sayesinde analog nitelikteki parçalanmamış durumlarda uygulanması sağlamlanır. Yaptırım (Müeyyide) Hukuk alanında yaptırım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek için kullanılır. Hukuk düzenini sağlamlamayı ve korumayı lakinçlayan yaptırımlar gene dostluk düzeninin öngördüğü şekilde namına getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları mâni olmak için kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, mahpus ve para cezaları; anayasa hukukunda siyasetten men, kelepir kapatma; mevhibe hukukunda mevhibe ve gümrüksüzçılık cezaları kabilinden bambaşka dostluk dallarında bambaşka yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ilgili çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; bilinçi bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların bazenlar felsefik değil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek yahut siyasi reyleri dostluk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali türe olan dostluk, genel olarak şu şekilde tanılamamlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş toplumsal bir yaşlakin düzenidir.” Bu tanılamamdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu namına getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, pratik yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak maksut, hukukun toplumsal ömürı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve güvenlik ortamında bir arada yaşamalarını sağlamlamaktır. 2. Tatbikî Yarar (Içtimai İhtiyaçların Kontralanması) Hukukun pratik amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile cemiyet ortamında yaşayan insanoğluın, birbirleri ile oluşturmak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruhsal bir varlık olarak insanın kuruluşsından kaynaklanan gereksinimlerinı mukabillamaya çalışır. Hukuk bu fonksiyonu ile mevlit, teehhül, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir dostluk düzeni ömürın taban gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanın natürel kuruluşsına ve bundan sonra mevrut gereksinimlerine makul yapmak zorundadır. Hukuk önemli ölçüde, kazançlı gerçeklere de mecburdır; kazançlı ihtiyaçlara uymalı ve onları mukabillamalıdır. 3. Doğruluk Hukuk bu fonksiyonu ile belli bir organize şeşna aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan türe ölçüsüne vurarak hak kimliğini kulaklıır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En endamsız tanılamamıyla türe, “bir muadele düşüncesi”dir. “Doğruluk, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yapmak üzere iki bambaşka anlamda kullanılır. Doğruluk esasta ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, erdem, fazilet medlulında ferdî bir özelliği deyimler. Nefer her dönem haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni atfetmek uğrunda daim ve değaksiyonmez bir çaba gösterir. İşte bu ekonomi ve çabayı gösteren türe, özne (süje) ile ilgili oluşundan ötürü öznel (sübjektif) türe olarak nitelenir. Bir erdem olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir türe peritonı vardır. Nesnel türe, kişinin bir özelliğini değil, kişilerin konkre durumlarda gerçekleştireceği ilinti biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte dostluk alanında hukuki mesabe olarak kavlükarar konusu olan türe de, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü dostluk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve vergilanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Topluluk içindeki davranış ve ilişkilerin değerlendirilmelerini içaziz kurallar parçalanmamışü olarak dostluk, bu değerlendirmelerde türe ölçüsünü kullandığı ve sarf etmek yerinde bulunmuş olduğuna nazaran, adaletin böylelikle, hukukun da bir değerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında türe acaba ne ölçüde yansıtılmıştır ? Mevcut dostluk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü türe peritonı ortaya çıkmaktadır. Bu, bütün dostluk sistemine ve sistemlerine egemen bulunan, nesnel ve salt bir mesabe niteliğindeki adalettir. Hukuk bir cemiyet düzenini içerir. Hukukun varlık nedeni de adalettir; lazım bulunan düzeni sakınmak, gerekse onu değaksiyontirmeyi meşrulaştırmak için her dönem adalete servurulur. Nesnel ve yasa üstü türe hukukta mukabilmıza oturmuş dostluk düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim dostluk medlulında dostluk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile türe, bulunan dostluk düzenlerinin kendisine makul olup olmadığı açısından bir mesabe ve yorum ölçüsü evet. Yine bu özelliği ile türe, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve menfi mukabillıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon balans ortamında olduklarında, adil bir dostluk düzeninin gerçekleşmesi sağlamlanır. Normal olarak bütün dostluk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak dostluk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal yaşlakin uyacak, hem de bu toplumsal ömürın amerikan barış ortamında sürebilmesi için bir düzen görünümünü sağlamlamaya çalışacaktır.